Türk hukukunda yeminli mütercimin imzası tek başına muteber kabul edilmiyor. Hukuk mezunları (kimi durumda yaptıkları çeviriler de dahil) pek çok resmi belgeyi noter tasdikine ihtiyaç duymadan imzalayıp resmileştirebilmekteyken yeminli mütercimin imzasının üzerine bir de noter imzası gerekiyor. Meslekten olanlar noter tasdikinin metne şamil olmadığını (yani metnin içeriğinin doğruluğunu değil) mütercimin imzasını tasdik eder nitelikte olduğunu biliyor ve bunu müşterilerine izah etmeye gayret ediyorsa da, bu durum pek çok yanlış anlaşılmayı da beraberinde getiriyor (en basitinden “noter her dili biliyor mu ki” türünden sorular gibi).
Ayrıca çevrildikten sonra noter tasdikine gidecek metinler genel teamül gereği motomot tercüme ediliyor. Pek çok mütercim bunun nedeninin “yasalar” olduğunu iddia etse de aslında resmi çevirinin motomot olması gerektiğine dair ne bir standart var ne de bir yasa. Var olan aslında mütercimin kendini güvende hissetme ihtiyacı. Sonuç yanlış bir çeviri dahi olsa, motomot çeviriyi (yani kelime kelime çevrilmiş, sözlük tercümesini) kanun önünde savunmak maalesef daha kolay. Mütercim kelime kelime böyle söyleniyor, benim işim yorumlamak değil çeviri yapmak, yorum bu belgeyi inceleyecek hukukçuya aittir der ve çıkar işin içinden.
Peki o belgeyi eline alan hukukçu, çevirinin kaynak diline vakıf mıdır ki sağlıklı bir yorum yapabilsin? Muhtemelen hayır.
Yeminli mütercim için güvenli bir liman olan motomot çeviri, çeviri müşterileri ve o çeviriye bel bağlayan taraflar içinse kabus olabiliyor.
İnsan beyni lineer değildir, dolayısıyla insan fikirlerinin ciddi bir biçim bozukluğuna uğramadan bir düzlem üzerine nakledilmesi de imkansızdır. Bilim adamlarının 60 küsur senedir uğraşmalarına rağmen tatmin edici düzeyde çeviri yapabilen bilgisayar programları geliştirememiş olması da bundan kaynaklanıyor.
Çeviri, cümle içerisindeki kelimelerin sözlük anlamlarının arka arkaya sıralanmasından ibaret değildir. Metni teşkil eden her cümle bağlam içerisinde ele alınır ve bağlamına göre çevrilir. Cümleyi oluşturan öğelerin birbirinden bağımsız tercüme edilip bir araya getirilmesi pek çok durumda çeviri yanlışlarına neden olacaktır.
