Tercümanlık ve çeviri birbirlerinin yerine kullanılmalarına rağmen aslında eşanlamlı olmayan ancak sırayla,diller arasında, anlamlı sözlü ve yazılı aktarımlardır. Tercüman,toplantılarda, yüz yüze,görüntülü konuşma ve telefonla görüşmelerde eşzamanlı çeviri yapar. Çeviri ise konular arasında doğru,güvenilir ve tam anlam bağı kurarak,çevirmene kaynak (sözlük ve deyimler sözlüğü gibi) toplama da zaman verilerek oluşturulan belge ve dokümanlardır.
Tercümanlıkta çok yaygın bir yanılsama da kelimesi kelimesine tercüme edildiğinin sanılmasıdır.Bunun uygulanmasının imkansızlığı,kaynak dildeki sözcükler birebir çevrildiğinde hedef dilde anlamsız bir cümlenin ortaya çıkmasından gelir.
Örneğin,İngilizcede “It’s raining cats and dogs” cümlesi kelimesi kelimesine Türkçeye çevrildiğinde: “Kediler ve köpekler yağıyor” (Türkçede anlamsız bir cümle) oluşur. Ancak sözlük anlamı ve İngilizcedeki kalıplar göz önüne alındığında “Bardaktan boşalırcasına yağmur yağıyor” anlamına gelir. Bu örnekten de anlaşılabileceği gibi kaynak cümledeki sözcüklerin dizilimindense hedef dildeki anlam daha önemlidir.
Tercümanlıkta ise çeviriden daha farklı bir hassasiyet söz konusudur. Çevirmenlerin çalışmalarını teslim etmeden önce kurdukları her kelime ve cümleyi tekrar tekrar gözden geçirebilecek zamanları vardır. Tercümanlar çeviri yaparken anlam bütünlüğünü korumak ve duraksamamak için orijinal kaynaktaki detayları atlayabilirler. Tersine işaret dilinde ise, karşılığı olmayan bir kelime kullanıldığında, tercüman,duyduğunu izleyenlere tam anlamıyla aktarabilmek için ek kelime veya cümleler kullanmak zorunda kalabilir.
İyi eğitimli,profesyonel ve anında tercüme yapabilen birisi, hedef dildeki aynı anlamı ifade eden kelimeler dışında kaynaktaki sözcükleri atlamaz. Örneğin, İngilizceden Türkçeye tercümede İngilizcede yer almayan Türkçe kısaltmaları kullanılabilir.
Mahkemelerde yapılan tercümanlıkta kaynak ne kadar hızlı konuşursa konuşsun,tercümanların hiçbir kelimeyi ya da cümleyi anlam bozukluğu yaratmadan çevirmesi en önemli zorunluluklarıdır. Bir konudaki tek bir kelimenin bile değiştirilmesi, doğruları saptırabilir.Bu gibi uzun soluklu durumlarda en etkin yol, iki ya da daha fazla tercümanın bulunmasıdır. Böylece tercümanlardan biri söylenenlerin çevirisini yaparken diğer(ler)i de tercümede oluşabilecek hataları gözlemleyebilir.
Sözlü tercümenin yapıldığı toplantılarda konuşanlar,her paragrafın sonunda birkaç saniye duraksayarak söylemlerinin diğer dillere doğru çevrilmesine yardımcı olabilirler. Çünkü tercümanlar arkadan gelen seslerden, konuşmacının hızlı konuşmasından ve daha başka kısıtlamalardan ötürü her ne kadar deneyimli olurlarsa olsunlar çevirilerde atlama yapabilirler.
